De terracotta van Impruneta is gekend om haar weerstand tegen harde winters. Is dat terecht? We onderscheiden allereerst twee soorten problemen die veroorzaakt kunnen worden door vorst:

HET BARSTEN OF VOLLEDIG BREKEN VAN EEN VAAS

De weerstand van het materiaal tegen de vorst heeft hier strikt gezien niets mee te maken. Dit soort schade is vooral te wijten aan slechte afvloeiing van vocht uit de vaas. Dit soort problemen kan men gemakkelijk vaststellen en oplossen. Wanneer een pot overtollig water niet kwijt kan, verschijnen er vochtdruppels op de oppervlakte van het aardewerk.

Deze komen tot uiting in wit-achtige vlekken, vaak gevolgd door het verschijnen van kleine of grotere barsten. Het water zoekt een weg naar buiten uit de vaas, en sluipt tot in de kleinste poriën van het aardewerk. Wanneer gebeurt dit ?

Florence sous la neige. La coupole en terre cuite d'Impruneta de la cathédrale Santa Maria Maggiore.

Vooral wanneer de pot op een bord staat, en men vergeet dit bord regelmatig te legen tijdens te winter. Het bord vult zich met water, en bij de minste geringste vorst vormt er zich druk binnen en rond de pot, daar waar het water bevriest. Dit veroorzaakt vervolgens een barst, of meerdere kleine scheurtjes.

Wanneer een pot tijdens de winter op de grond blijft staan, zonder op een verhoging geplaatst te worden (vooral tegels, steen, stoep, etc..). Zelfs wanneer de pot op een gazon staat, zal het overtollige water onvoldoende kunnen wegvloeien, waardoor de pot zich volzuigt met water bij de eerste de beste flinke regenbui en begint te barsten wanneer het daarna begint te vriezen.

Om deze reden raden wij aan uw potten altijd op een kleine verhoging van minstens 1 cm te plaatsen. Er bestaan speciale steunstukken uit terracotta (zie onze catalogus), sober of decoratief (bv. leeuwenpoten) die perfect passen bij uw vaas. Indien u geen steunstuk wenst te gebruiken, volstaat het ook om twee kleine houten latjes onder de pot te plaatsen. Ook dit kan dienst doen als perfecte isolatie en zorgt ervoor dat het water evenwichtig kan afvloeien.

VERBRIJZELING VAN DE VAAS

U heeft een vaas van slechte kwaliteit gekocht.

De oorzaak voor dit probleem is meestal de fragiele structuur van de mineralen in uw vaas, haar industriële vervaardiging, haar slechte bestandheid tegen de temperatuur waarop ze gebakken is.

Dit geldt voor de meeste vazen die uit het Oosten geïmporteerd worden, waarbij enkel de kleur iets weg heeft van de echte ‘Terracotta’. Over het algemeen zijn de op grote schaal geïmporteerde aardewerken uit deze sector van middelmatige tot slechte kwaliteit. Deze vazen vindt men vaak in grote supermarkten, tuinwinkels en bouwmarkten. Zelfs binnen Europa moet men toegeven dat, op de terracotta van Impruneta na, die een ontegensprekelijke reputatie heeft op vlak van weerstand tegen vorst, we geen enkel ander aardewerk vinden dat vorst onder -10 goed doorstaat.

Wat zijn de troeven van de Terracotta d’Impruneta bij het doorstaan van vors ?

AAR MINERAAL COMPOSITIE

Het terracotta bevat een grote hoeveelheid van een kalk-residu, in het jargon gekend als “Galestro”. Dit laat toe dat het aardewerk op zeer hoge temperaturen van 960 tot 1020 graden gebakken kan worden (hetgeen zeer zeldzaam is in het pottenbakken). De samenstelling is als volgt (voor zij die gepassioneerd zijn door mineralogie en chemie):

• minimaal 65% klei-mineralen (van het totaal)
• waarvan 40% kaolinite
• en 10% illiet-hydraten
• toegevoegd bij minstens 8% kalk
• 16% aluminium
• en 0,5% titaanoxygeen
• met inhoud van 55% kiezelgrond op het totaal

HAAR POROSITEITS-STRUCTUUR

Meer dan één vakman uit Impruneta heeft me toevertrouwd dat de volgende eigenschap eigen is aan het terracotta. Eens gebakken, heeft elke variant van gebakken aarde een bepaalde porositeit. In het geval van de terracotta d’Impruneta is die porositeit niet homogeen. Wanneer men de dwarsdoorsnede van het materiaal bestudeert, ziet men een grotere vastheid op de oppervlakte dan op het interne gedeelte (in tegenstelling tot wat ik vaak hoor van anderen). Waarschijnlijk komt dit doordat het aardewerk in een fase na het bakken in een fixatie-bad van water gelegd wordt. Dit voorkomt dat vorst het materiaal doet exploderen.

HANDWERK

De ruwe klei moet handmatig gekneed worden, totdat ze geen zwakke punten meer bevat (luchtbelletjes). In de handmatige vervaardiging van de vazen, of dit nu gebeurt met de ‘colombin’-techniek, met behulp van een gipsen mal of op de guscio-methode, het belangrijkste is de dikte van het materiaal, iets dat enkel met de hand op de juiste manier gedaan kan worden.