HET GEHEIM VAN DE GROND

De heuvels van d’Impruneta en een deel van de Florentijnse Chianti hebben een zeer diverse geologische structuur. Deze structuur is meestal opgebouwd op uit een complex van de Limoneux en Argileux grondstoffen.

Het is precies deze unieke grondcompositie die ervoor zorgde dat de terracotta uit de regio van d’Impruneta al voor de 14^e eeuw een centrale rol speelde in de handmatige productie van gebakken aardewerk in al haar vormen, en die het haar oorspronkelijke naam gaf: “Terracotta” of “Cotta Fiorentino”.

REDENEN VOOR ZO'N HAUSSE

De strategische ligging van d’Impruneta is een belangrijke verklaring voor de uitzonderlijke ontwikkeling van de productie vanaf de middeleeuwen. Gelegen op de beboste heuvels van Chianti, kon Impruneta profiteren van een gemakkelijke voorziening van hout om de vele ovens te doen branden. Haar geografische ligging, aan de poorten van het belangrijke en bloeiende Florence, stelde Impruneta in staat een exponentieel groeiende productie op te zetten, met gevarieerde producten, steeds van uitzonderlijke kwaliteit. In Florence ontstond er in die tijd een grote vraag naar bakstenen, dakpannen, tegels en straatwerk.

Om de enorme economische en demografische groei bij te houden, had Florence ook behoefte aan ‘Jarres’, ‘Anphores’: allerlei aardewerken potten en kannen om verschillende soorten voedsel in te conserveren, waaronder haar legendarische olijfolie en haar “wijn”. Vaak wordt vergeten dat, voordat de houten vaten bestonden,… het succes van de wijn uit Chianti te danken was aan haar conservering en rijping in de ‘Jarres’-vaten, zoals een aantal experts inzake na grondige studies concludeerden (indien u geïnteresseerd bent, kan ik u het adres van een aantal producenten die deze werkwijze opnieuw toepassen bezorgen).

Als bewijs van de uitzonderlijke bloei en handel in deze regio, zijn er nog altijd enkele belangrijke historische teksten, zoals de bekende teksten die handelen over de “Corporazione degli Orciolaj et Mezzinai” sinds 1308 (een corporatie die fabrikanten van de ‘jarres’ en kannen).

DE RENAISSANCE

Onder de De Medicis bereikt Florence haar culturele en economische hoogdagen. De stad profiteert van de inkomsten van het terracotta d’Impruneta, en Impruneta gaat een belangrijke rol spelen in de bloei van de ‘Lichtstad’. Straatwerk, dakpannen, bakstenen, vasen, kannen, standbeelden,…  

Impruneta begint de lokale bouwkunst aan te kleden, en draagt haar elegante stijl over aan de paleizen van de groot-hertogdommen, aan de domeinen en ontelbare villas van de adel die verspreid over het gebied leeft. Eén van de meest impressionante werken van d’Impruneta is de koepel van de Dom van Florence, door de architect Filippo Brunelleschi ongetwijfeld één van de meest prestigieuze stukken. Het gaat om een vernieuwend, architecturaal meesterwerk dat volledig bedekt is in dakpannen uit Impruneta, dat vandaag nog altijd te bezoeken is.

DE PRODUCTIE

Destijds, zoals vandaag nog grotendeels het geval is, was de productie van aardenwerk een familiale bezigheid. Vanaf 1300 vinden we een aantal echte “dynastieën” van het aardewerk, wiens expertise vandaag nog doorleeft in het vakwerk van hun achter, achterkleinkinderen.

Zo vonden we ook in de 14^e en 15^e eeuw het werk van de Casini’s, de Broncioli’s, de Brandi’s… Gevolgd in de 16^e eeuw door de families Lottini, Poggi, Scacciati, Soderi en Vanni.

In de 18^e eeuw, met de benoeming van Florence als “hoofdstad” van het koninkrijk van Italië (van 1865-1870) explodeert de activiteit onder de gekende namen van de families Agresti, Montauti-Danti en Ricceri (waarvan ik de eer heb vandaag de dag twee families te vertegenwoordigen). In de daarop volgend^e eeuwen, neemt de activiteit dergelijke vormen aan in de regio dat in 1911 maar liefst 11% van de lokale bevolking werkachtig was op de werkplaatsen van de Terracotta d’Impruneta.

Het vervaardigen van de terracotta gebeurde vooral in de zomer, aangezien men dan kon profiteren van de hoge temperaturen om het aardewerk natuurlijk te laten drogen. Men vervaardigde met name twee soorten producten:

- De zogenaamde "quadro",
of vierkante producten, zijnde: bakstenen, dakpannen, tegels, gemaakt met behulp van sjablonen.

- De zogenaamde "tondo",
of ronde producten: de ‘Jarres’ kannen, grote vazen, potten, bassins, dit allemaal met behulp van drie verschillende technieken, zijnde: de ‘colombin’ (zie video op de website), gipsen malen en de zogenaamde schelp-techniek (“a guscio” zoals toegepast door Mario Mariani).